|
Bugün
artık yol ve beton alanları dökümlerinde beton dökülürken kalıpların
bozulduğu, kalıp ziyanının fazla olduğu, kalıplar sökülürken arakesit
ve köşelerin zedelendiği, biri dökülürken daha önce dökülmüş beton yüzeyinin
bozulduğu, dökümün zorlaştığı ve uzadığı- (Biri boş biri dolu beton
döküm yöntemi) hemen tamamen terkedilmiş, Yol ve Alan betonları artık yüksek
kalite sağlanabilen, iş verimi fazla /şerit yöntemi) ile dökülmektedir.
Yol
ve Alan betonları bugün genellikle yüzeyleri kaplanmadan bırakıldığından
görsel olarak; hava koşullarına doğrudan maruz bulundukları içi de bünyesel
olarak normal döşeme betonlarından ayrı bir önem taşımaktadır.
1.
Zemin hazırlığı
Yol
ve Alan betonları ortalama 20 cm.
stabilize temel üzerine dökülür.
Bu temel malzemesi serilmeden önce zemin yerine göre keçiayağı ya da
herhangi bir tip silindir ile iyice sıkıştırılmış olmalıdır. Temel
malzemesi 20 cm.den daha kalınsa ortalama 20-30’ar cm.lik tabakalar hainde
serilip her tabaka silindir ile (Ufak ve hafif tarfikli alanlar ve trotuvarlar
kompaktörle olabilir) iyice sıkıştırılır.
Betonlama
için kalıp konduktan sonra ortaya çıkabilecek yükseklikler alınır, çukurluklar
aynı malzeme ile doldurulup yeniden sıkıştırılır.
Önemli
işlerde Proktor sıkışma deneyi yapılmalıdır.
2.
Kalıp ve Bordür taşı
Kalıplar
3-4 m genişlik ve günlük dökülebilecek boyda hazırlanır. Ahşap kalas ya
da çelikten olabilir.Dökülecek betonların birbirine geçmeleri için kalıplar
lambalı (orta yerleri çıkıntılı) yapılır.(Betonun inşaat ve genleşme
dezlerinde ankraj çubukları varsa kalıplar lambasız yapılabilr).
Kalıplar
döküm sırasında hiza ve düzeyleri bozulmayacak şekilde sağlamca
desteklenmelidir. (Beton yüzeyinde ve bordür köşelerinde
su birikmemesi için kalıp eğimlerine, özellikle su ızgaralarına doğru
olan eğimlere çok özen gösterilmelidir).
Bordür
taşlarının altına önceden geniş bir taban betonu dökülmeli, bordür taşlarının
arka taraflarına üçgen şeklinde destek betonu yapılmalıdır.
Bordür
derz harçları bordür yüzeylerine iyice
alıştırılmalı, muntazan taşlama derzi çekilmeli ve harçlar üzerleri örtülerek
güneşten korunmalıdır.
(Önceden
bordür taşı konmuş yerlerdeki dökümlerde bordür yanına kalıp konmaz,
bordürden 15-20 cm. içerde bir düzey madtarı konur.
3.Demir
Betonda
demir varsa, demirlerin zemine değmeyecek şekilde kaldırılması, çift sıra
ise üst sıranın çökmeyecek şekilde desteklenmesi şarttır.
Hasır
çelik kullanılıyorsa (genelde ince olan bu demirlerin çökmemeleri için)
demirlerin yer emniyeti ve iş
kolaylığı bakımından, önce betonun yarı kalınlığı dökülüp, biraz
kendisini çekmesinden sonra hasır yerine konup beton tamamlanabilr. (Çift sıra
hasır çelik varsa bu yöntem ikinci sıra için uygulanabilr).
Genleşme
derzlerine konacak ankraj çubuklarının sonradan dökülecek beton içinde
rahatça hareket edebilmesi gerekir. Bunun için sonradan dökülecek betonda
kalacak kısmını, ucunda bir oynama boşluğu kalacak şekilde, ucu kapalı
bir plastik boru geçirilir.(basit işlerde boyanıp ya da yağlanıp, ucuna bir
yüksük konması yeterli olabilir).
4.Betonlama
Beton
dökümünden önce zemin, betonun suyunu çekmeyecek, ancak çamur da
olmayacak şekilde hafifçe sulanır.
Beton
şerit boyunca sürekli olarak, genleşme derzine kadar bir defada dökülür.
Bu derz geçiliyorsa kesinlikle bir pano çizgisine kadar dökülür,yarım pano
dökülmez. (Harç bir pano için
yetmiyorsa, pano yarım kalınlık olarak dökülüp üstü ertesi gün tamamlanır).
Beton
ilk olarak daldırma vibratörle sıkıştırılır. (Vibratör, betonun serilen
ileri ucuna kadar değil de 2-3 m. gerisine kadar daldırılır ki
beton ileri yayılmadan sıkışsın).
Yol
ve Alan betonlarında bir önemli
husus yüzeyin de sıkışmasıdır. Bu bakımdan yüzey vibrasoyonu da gerekir.
Bu iş titreşimli mastar ile yapılır.
Çatlama
derzleri (En çok 16m2 bir alan olmak üzere) ya beton taze iken 3-3,5 m.
boyunda kesme laması ile oyulup, özel derz malası ile yanları yuvarlatılarak;
ya da dökümden 7-8 saat sonra spiralle 6-8 mm. Genişlik ve 4cm. derinlikte
kesilerek yapılır. (Çatlamanın derz boyunca
kolay ve muntazam olmasın sağlamak için kimi zaman derz altına üçgen
çıta konmakta,taşıt aks yükünün aynı anda bir ek yerine binmesini önlemek
için, enine derzler eğri de yapılabilmektedir).
5.Yüzey
düzleme/koruma
Titreşimli
mastardan sonra bir el mastarı çekilir.
Betonn,
yüzey suyu biraz çekilince (özel köprü iskele üzerinden) El malası
(Tirfil) ile hiçbir yükseklik ve çukurluk olmayacak şekilde iyice düzlenir.
Son
olarak yüzey, hafifçe sertleşince branda, süpürge ya da sert bir yassı fırça
ile yol aksına dik olarak çizilir. (Fırça çekilecekse önce Demir mala ile
yüzeyin kumlarının bastırılarak düzlenmesi iyi sonuç vermektedir.).
Bütün
bu işlerden sonra betonuilk 3-7 gün boyunca aşırı hava koşulları
etkilerinden korunmalıdır.(Hasır, çuval serme, devamlı sulama yerine çizimden
sonra yüzeye kür maddeleri püskürtmek daha kolay ve yararlı olmaktadır. İlk
saatlerde betonu yağmurdan, insan ve hayvan
ayak izlerinden de korunmalıdır).
|