TEKLİF VERİLMEDEN ÖNCE GÖZÖNÜNDE BULUNDURULMASI GEREKEN KONULAR

1.     Müşterinin maddi imkanları (kredisi, finans gücü vb), piyasa imajı, daha önce yaptırmış olduğu işlerde problemlerle karşılaşılıp karşılaşılmadığı araştırılmalıdır.

2.     İşin ödeneğinin ne kadarlık kısmının ayrıldığı öğrenilmelidir.

3.     İşin daha önce ihale edilip edilmediği, edilmiş ise iptal nedeni öğrenilmelidir.

4.     Hangi firmaların bu işe ilgi duyduğu, ya da katıldığı öğrenilmelidir.

5.     İşin teşvik ve diğer mevzuatlar yönünden avantajları araştırılmalıdır.

6.     İş yurt dışında ise, ülkenin ekonomik ve siyasi durumu araştırılmalı, yurt içinde ise ekonomik ve siyasi  beklentiler dikkate alınmalıdır.

7.     İşin alınış amacı ve kazanç öngörüleri belirlenmelidir (sadece kar, referans, prestij, ekipman ve/veya kadro değerlendirme vb.).

İKLİM, ZEMİN VE ÇEVRE KOŞULLARININ ETÜD EDİLMESİ

8.     Teklif öncesi iş yeri (yapı mahali) görülüp incelenmelidir. Bu incelemede;

- iş yerinin imar, ruhsat alma durumu

- iş yerine ulaşım (yollar ve kapasiteleri)

- bölgenin güvenlik koşulları

- yöre halkının projenin yapımına yaklaşımı

- yerel taşaron ve imalatçıların projeye yaklaşımı

- işin çevreye rahatsızlık verme ihtimali,

- işverenin mesai saatleri sonrasında çalışmaya izin verip vermeyeceği

- iş yeri şehir içinde ve trafiğin yoğun olduğu bir yerde ise ağır taşıtların trafikteki izin süreleri

- malzeme temin ve şantiyeden  çıkacak nakliyelere ilişkin olası problemler

- topografik durumdan kaynaklanacak güçlükler

- elektrik, su, vb. temini.

etüd edilmelidir.

9.     Yapilacak inşaatın bulunduğu bölgede hangi hava ve iklim koşularının mevcut olduğu öğrenilmelidir.

10.   Yılın ne kadarlık süresinde hava koşullarının çalışmaya müsade etmeyeceği yaklaşık olarak hesap edilip teklif çalışmaları esnasında bu süreler dikkate alınmalıdır.

11.   Olumsuz iklim koşullarının sadece yapılacak imalata değil malzeme ve ekipman sevkiyatına da etki edeceği göz önünde tutulmalıdır.

12.   İklim koşulları, imalat sürecine olan etkisi dışında, doğurabileceği ilave maliyetler (betonun donmasına karşı kullanılacak katkılar, şantiye içi yollar için alınacak önlemler, ısınma maliyetlerindeki artışlar) açısından da değerlendirilmelidir.

13.   Yapılacak inşaatın bulunduğu bölgenin jeolojik faktörleri konusunda araştırma  yapılmalıdır.

14.   Zemin etüdü yapılmalı, zemin şartlarındaki olumsuzlukların yaratabileceği olası ek maliyetler tetkik edilmelidir.

15.   İşin metrajlarının çıkarılabilmesi için gerekli tüm proje ve detaylar temin edilmeli,  işin teknik şartnamesi  titizlikle incelenmelidir.

16.   Projelerde ve imalat bünyesine girecek malzeme ve ekipmanlarda,  hangi yerel standart ve uygulamaların kullanıldığı  öğrenilmelidir.

17.   İş götürü bedelli ise, götürü bedel hesabına baz teşkil eden sözleşme metrajı, mümkünse tüm iş analizleri bazında detaylı olarak çıkartılmalıdır.

MALZEME TEMİNİ

18.   Teklif bedeli tespitinde, malzeme spesifikasyonları, marka, standart, ihzarat alma durumu gibi malzeme konusundaki sözleşmesel sınırlama / esneklikler dikkate alınmalıdır.

19.   Yerel olarak temin edilebilecek malzemeler ve imalat için uygunlukları araştırılmalıdır. 

20.   Yerel satın alma veya ithal etme maliyetleri bulunmalı ve mukayese edilmelidir. Bazı  projelerde yerel satın almada vergi olup, proje gümrük muafiyetine sahip olabilir.

21.   Gerekli malzeme miktar ve tutarları fire ve zaiyat oranları dikkate alınarak hesaplanmalıdır.

KULLANILACAK EKİPMANLAR

22.   Ekipmanın hangi koşullarda, nasıl temin edilebileceği araştırılmalıdır.

23.   Yerel ekipman fiyatları öğrenilmelidir. Başka bölgelerden ekipman getirilmesi gerekiyorsa nakliye ve gümrük masrafları göz önünde tutulmalıdır.

24.   Ekipmanın temin edilme yerine göre ekipman maliyeti yanında, nakliye, gümrük ve kur değişimleri gibi faktörlerde göz önünde bulundurularak toplam maliyet hesaplanmalıdır.

25.   Uzun nakliye süreleri ve yüksek nakliye maliyeti nedeni ile yedek parça ihtiyaçları da dikkate alınmalıdır.

İŞÇİLİK

26.   İnşaatın yapılacağı bölgedeki işçilik bedelleri öğrenilmeli, özellikle yurt dışı işlerinde tecrübeli işçi bulma imkanları da araştırılmalıdır.

27.   Yerel işçi  verimliliği öğrenilmelidir.

28.   Taşaronlara yaptırılacak işlerin bedelleri hakkında farklı taşaronlardan fiyat alarak araştırma yapılmalıdır.

29.   İş programına gore işçiliğin en fazla olduğu dönemdeki iş gücü gereksinimi hesaplanmalıdır. Bu iş gücünün barınma ve konaklama ihtiyaçlarının karşılanması gerekliliği ve karşılanacak hizmetlerin neler olması gerektiği araştırılmalıdır.

İNŞAAT EKİPMANLARI

30.   İşin gerektireceği ekipmanların miktar ve niteliği belirlenmeli, ayrıca işin yapılacağı yerdeki ekipman temin ve kiralama imkan ve maliyetleri araştırılmalıdır.

31.   Dışardan ekipman getirilmesine ihtiyaç duyulup duyulmadığı belirlenmeli, gümrük yükümlülükleri araştırılmalıdır.

32.   İş bitiminde ekipmanların nasıl değerlendirileceği ve bu konuda kısıtlamalar olup olmayacağı  araştırılmalıdır.

PROJE YÖNETİM KADROLARI  

33.   Hangi kadroların yerel veya firmanın kendi kadroları ile doldurulacağı kararlaştırılmalıdır.

34.   Çalışanlar için nasıl bir yaşam ve çalışma koşulu sağlanacağı, ( konteyner, kamp, ev, vb ) ve maliyetleri belirlenmelidir.

İŞİN PROGRAMLANMASINA YÖNELİK ÇALIŞMALAR

35.   Mobilizasyonun ne kadar süreceği hesaplanmalıdır.

36.   Ekipman nakliye sürelerinin  programa olan etkileri hesaplanmalıdır.

37.   Hazırlanacak programda iklim koşulları dikkate alınmalıdır.

38.   Yerel işçilik veriminin, çalışma saatlerine ilişkin yükümlülüklerin, kültürün, inanç ve inanışların,  iş gücü eğitim seviyesinin  programı ne şekilde etkileyebileceği araştırılmalıdır.

MALZEME VE EKİPMAN NAKLİYESİ

39.   İşin yapılacağı bölgeye göre nakliye bedelleri öğrenilmelidir.

40.   Nakliye bedelleri araştırılırken mesafe miktarı ile birlikte, bölgenin topografyasından ve iklim koşullarından kaynaklanacak ulaşım zorlukları, bölgedeki güvenlik sorunları, gümrükten kaynaklanabilecek problemler de dikkate alınmalıdır.

41.   Gümrük çıkış izinleri  için gereken  ücretler öğrenilmelidir.

42.   Nakliye sigorta bedelleri öğrenilmelidir.

ÖDEMELER

43.   Ne kadarlık bir ön nakit  harcamasına ihtiyaç olacağı belirlenmelidir.

44.   Eğer ödemeler resmi makamlarca yapılacaksa, hakedişlerin onayı ve tahsilatı için ne gibi aşamalardan geçileceği ve bunun ne kadar süre alacağı araştırılmalıdır.

45.   İdarenin kredi ile finanse ettiği işlerde idarenin KDV ödemesini nasıl finanse edeceği öğrenilmelidir.

46.   Ödemelerin yapılacağı para birimi öğrenilmeli, kur dalgalanma veya  kurları etkileyebilecek yerel politikalarına ilişkin riskler araştırılmalıdır.

YEREL VERGİLER

47.   Yurt dışındaki işlerde ülkenin vergi, iş ve çalışma yasaları ile ilgili bilgiler öğrenilmelidir.

48.   Çalışılan ülkede, projeye uygulanacak vergiler (emlak, satış, kdv vb.) araştırılmalıdır.

PROJE  FİNANSI 

49.   Proje finansının belli ülkelerden, belli oran veya tutarlarda satın alma gerektirip gerektirmeyeceği öğrenilmelidir.

KAYNAKLAR 

50.   Projenin başarılı ve sorunsuz bir şekilde ilerlemesi için şirketin tanıtımı ve bilgi almak amacı ile iş yapılacak ülkenin resmi ticaret departmanları ve  yerel otoriteler ile irtibat kurulmalıdır.

51.   Müşteri, yükümlülüklerini yerine getirmez, projeyi iptal eder, ödemeleri yapmaz veya yerel taşeronlar ile sorunlar yaşanırsa, ne gibi yasal kaynaklardan yararlanılabileceği araştırılmalıdır.

52.   Yerel muhasebe, vergi, ve ticari konularda danışmanlık firması, muhasebe firması  gibi kişi veya kuruluşlardan destek alınması  düşünülmelidir.

Hazırlayan:

Cem KAFADAR

İnşaat Mühendisi (ITU-1987)