Bill
Gates'in Liderlik Sirlari
Piyasada
basarili insanlarin liderlik sirlarini anlatan bir cok kitap var: Atilla'nin
Liderlik Sirlari, Cengiz Han'in Liderlik Sirlari vb.
Cagimizin
en onemli kisilerinden biri ve halen dunyanin en zengin insani olan Bill
Gates'in liderlik sirlari ise pek bilinmiyor. Bu yazida onun sifirdan baslayip
dunyanin en zengin insani olmasini saglayan sirlarini anlatmaya calisacagim.
Sır
1: Bir vizyon sahibi olmak...
Bill
Gates, kucuk yaslardan beri bilgisayarin onemini ve insan hayatinda kaplayacagi
yeri cok iyi kavramis bir insan. Yakin arkadasi ve Microsoft'un kurucu ortagi
Paul Allen ile sik sik bilgisayarin gelisimi hakkinda tartismislar, cesitli
dusunceler gelistirmisler. Bu tartismalarin sonucunda, ilerde herkesin evinde ve
isinde kendisine ait bir bilgisayar sahibi olacagini ongormusler. Kurduklari
sirkette amaclari, bu ongoruye uygun olarak insanlarin is yapmalarini,
kendilerini gelistirmelerini kolaylastiracak urunler gelistirmek.
Sır
2: Cok calismak...
Bill
Gates cok zeki bir insan, ama zekanin tek basina yeterli olmayacagini, cok
calisilmasi gerektigini dusunuyor ve cok calisiyor. Evlenmeden once birlikte
oldugu bir kiz arkadasindan ayrilma nedeni, is disinda gecirdigi toplam zamanin
yalnizca 7 saat olmasi (uyku dahil). Yaninda calisan insanlardan da aynisini
bekliyor.
Sır
3: Akilli elemanlarla calismak...
Yazilim,
teknoloji bakimindan en uc sektorlerden birisi. Boyle bir sektorde siradan
insanlarla calisilamayacagini, akilli insanlarla calisilmasi gerektigini
dusunuyor ve sirketine hep en akilli insanlari almaya calisiyor. Akilli eleman
kimdir, neresinden akilli oldugu anlasilir seklindeki sorulara soyle yanit
veriyor: "Akilli insan, her seyin tek tek soylenmesinin gerekmedigi bir
kisidir. Akilli eleman, arar bulur, gelistirir, yeni seyler dusunur,
dusunduklerini uygulamaya gecirebilir." Microsoft, calistiracagi akilli
elemanlari bulmak icin cok arastirma yapiyor. Sirf adam almak icin birisini
almiyorlar. Kafalarindaki adami bulana kadar bir pozisyonu uzun zaman bos
tuttuklari cok oluyor.
Sır
4: Elemanlara hisse vermek...
Bill
Gates, kendisi de dahil olmak uzere calisanlarina astronomik ucretler vermiyor.
Microsoft'un hicbir calisani dunyanin en yuksek ucretli calisanlari listesine
giremiyor. Bunun yerine akilli elemanlari cekebilmek icin onlara hisse veriyor.
Ornegin, Bill Gates, Microsoft'un simdiki baskani olan Steve Ballmer'i calismaya
razi edebilmek icin yukluce hisse vermisti. Ballmer bu hisseler sayesinde simdi
buyuk bir servete sahip (10 milyar dolardan fazla). Microsoft'un icinde yaklasik
on kisi dolar milyarderi. Microsoft calisanlarinin ucte biri ise dolar milyoneri
(toplam 37 bin calisani var). Bill Gates arkadasi Paul Allen ile sirketini
kurarken hisse orani yuzde 66 idi, su anda ise hisse orani yuzde 15.5. Yani,
Bill Gates dagita dagita daha zengin olmanin yolunu bulmus. Calisanlara hisse
vermek Amerika'da yaygin bir uygulama ama hicbir sirkette bu olcude hisse
dagitimina rastlanmiyor.
Sır
5: Elemanlara deger vermek...
Microsoft
en akilli kisilerle calismak istiyor ve onlari kaybetmek istemiyor. Bill Gates
bir yazisinda ayrilan her elemanin arkasindan "nicin ayrildi, nicin onu
tatmin edemedik, nerede hata yaptik" sorularini sordugunu soyluyordu.
Elemanlar Microsoft'un en degerli varliklari. Calisanlar da bunun bilincindeler.
Calismalarinin her aninda bunu hissediyorlar. Bunun sonucunda da Microsoft'ta
eleman sirkulasyonu ABD ortalamasina gore iki kat dusuk.
Sır
6: Piyasanin gelisimini takip etmek...
Hizla
gelisen bir sektorde geride kalmak yok olmak anlamina geliyor. Bill Gates hicbir
alanda piyasanin gerisinde kalmak istemiyor. Geride kaldigi durumlarda da
hatasini cabucak anlayip gerekli onlemleri aliyor. Ornegin, 1984 yilinda Apple
firmasi Macintosh'u cikardi; grafik tabanli olan bu sistem Microsoft'un isletim
sistemlerinden cok ustundu. Microsoft'un yaniti bir yil sonra geldi. Windows
adindaki bu yeni isletim sistemi basarisiz oldu ama Gates yilmadi; 1990 yilinda
cikardigi 3.0 cok buyuk bir basari kazandi. Bir baska ornek Internet konusunda
yasandi. Bill Gates, Internet'in gelisimini yeterince takip edemedi, Internete
uygun urunler gelistiremedi, geri kaldi ve bunun sonucunda, tarihinde ilk kez
Microsoft hisse senetleri "Her zaman kazandiran hisseler" listesinden
atildi. Ama Gates hatasinin farkina vararak sirketini bir yil icinde Interneti
en cok sindiren, urunlerini en fazla miktarda Intenete uyduran sirket haline
getirdi.
Sır
7: Piyasanin gelisimini takip etmekle kalmayip, piyasayi sekillendirmek...
Bill
Gates'in ve Microsoft'un slogani "We set the standards" (standartlari
biz koyariz). Microsoft'un tarihi bu slogana uyan cesitli orneklerle dolu.
Ornegin, kisisel bilgisayarlarda kullanilan programlama dili konusunda
Microsoft'un urunu Basic bir standartti. DOS isletim sistemi ve daha sonralari
urettigi Windows isletim sistemi piyasadaki en yaygin urunler oldu. Butunlesik
urunler icin ortamin daha olgunlasmadigini dusundugunde birbirinden ayri calisan
urunler uretti ve rakiplerinin butunlesik urunlerini bunlarla alt etti. Sonra
kosullar olgunlasinca bu sefer Office benzeri butunlesik urunler uretip
rakiplerinin tek tek calisan, bir arada calisamayan urunlerini bir daha alt
etti.
Sır
8: Odaklanmak...
Microsoft,
yazilim alaninda calisan bir sirket. Cirosunun yuzde doksandan fazlasi
yazilimdan geliyor. Yazilimin yanisira; mouse, oyun kumanda cihazi, ses karti
gibi donanimlar da uretiyor ama bunlar agirlikla Microsoft'un yazilim
teknolojilerini desteklemek icin uretiliyor. Bill Gates, baska sirketlerin
yaptigi gibi faaliyet alanlarini dagitmiyor, en iyi oldugu alanda odaklaniyor.
Sır
9: Alcakgonullu bir yasam surmek...
Rakiplerinin
hemen hepsinin ozel ucagi, ozel yati vs. olmasina karsin Bill Gates oldukca sade
bir hayat suruyor. Cimri denilebilecek kadar eli siki. Buna iliskin cok anekdot
anlatilir: Ornegin, gittigi otelin park yeri parasini pahali bulunca uzun bir
sure sure parasiz bir park yeri arastirmis. Kiraladigi arabayi kullanmadigi
sureler icin baskalarina bir daha kiralayarak degerlendirmeye calismis. Uzun bir
suure ucaklarin hep ekonomik sinifinda yolculuk yapmis. Bill Gates'in
hayatindaki en pahali sey yaklasik 60 milyon dolarlik evi. Bu eve bu kadar para
harcamasinin nedeni, luks bir evde yasama isteginden daha cok, gelecegin evi
nasil olmali cinsinden bir tartisma yaratmak, kavramlar gelistirmek,
Microsoft'un urunlerini test etmek. Buna karsin rakibi Oracle'in baskani Larry
Ellison'in bir yati, ucagi ve hatta bir adet de Amerika'da ucuramadigi savas
ucagi var. Bir baska ornek, Micrososft'u birlikte kurdugu arkadasi Paul Allen.
Paul Allen'in ucagi, yati, jet sosyeteden sevgilileri var
ve
pahali partileriyle taniyor. Gecen yil verdigi bir parti icin tam 100 milyon
dolar harcamisti. Bill Gates'e nicin ucagi, yati vb. lukslerinin olmadigi
soruldugunda soyle yanit veriyor: "Oyle yasarsam oyle dusunmeye baslarim ve
simdikinden cok farkli bir kisilige sahip olurum. Yeterince calisamam, yeterince
uretemem."
Murat
Yildirimoglu