ÇATLAKLARIN
ONARIMI
Çatlaklar durmuş ise onarılabilir.
çatlak onarımı kendi başına bir olay değildir. Çatlak etkiyen bir
kuvvetin ya da bir dayanım yetersizliğinin ifadesidir. Çatlağa
yol açan etki ortadan kaldırıldıktan sonra çatlak onarımı yapılmalıdır.
Öte yandan genellikle durmuş
çatlak yoktur. Bütün çatlaklar açılır ve kapanır. Çatlakların genleşebilen
strofor gibi esnek malzeme ile doldurulması oynamayı önleyebilir. ancak bu
malzemenin üzerine konulan sıva bu harekete uymayabilir. Dolgu ve örtü için
çekomastik gibi daha elastik bir malzeme uygun olacaktır. ancak çatlakların
dikilmesi başka yerlerde yeni çatlakların oluşmasına engel olmayabilir.
1) Epoksi reçineleri
: Epoksi reçineleri yapıştırma özellikleri çok iyi olan sentetik reçinelerdir.
Suya, aside ve alkaliye dirençleri çok iyidir. Zamanla özelliklerini
yitirmezler. Çatlağa doldurulmuş epoksi yapıştırıcısı, çatlağın
yarattığı süreksizlik ortamını sürekli duruma dönüştürür. çatlağın
her iki yüzünü çatlak boyunca sürekli olarak birbirlerine bağlar ve
gerilme birikimlerini önler.
2) Epoksi ile
onarım yöntemleri :
a)
Epoksi enjeksiyon yöntemi 0.2-0.3 mm genişliğindeki çatlakların onarımı için
uygundur. epoksi reçinesi donatı ile beton arasında açılmaları doldurarak
donatı ile beton arasındaki aderansı arttırmaktadır.
b) Epoksi
harcı ile doldurma ezilmiş ve paralannmış ve de dökülmüş betonları
doldurmak için kullanılır. Epoksinin
içine çok ince arega
katılarak bir tür 'beton' elde edilir ve tahrip edilmiş betonun yerine
konulmaktadır.
3) Epoksi ile
onarımda taşıma gücü artışı:
Epoksi doldurulmuş çatlak ara yüzeyinde oldukça yüksek bir çekme dayanımı
sağlanmaktadır.
4) Çimento şerbeti:
Çimento standartı (TS-24)'e göre çimento tanelerinin %95'i 200 ile 325 nolu
eleklerden geçmelidir. çimento şerbetinin 0.1 mm. ve daha büyük çatlaklara
girebilmesi olanaklı görünmemektedir. Ancak kılcal çatlaklara çimento şerbeti
ancak basınç altında doldurulmalıdır.
5) Çimento
enjeksiyonu: Çimento
enjeksiyonu özellikle taşıma gücü zayıf olan moloz taş duvarlarda düşük
basınçlar altında uygulanır.
6) Mekanik bağlayıcılar:
Çatlakların epoksi reçinesi, çimento şerbeti ya da harçla onarımı
genellikle artık genişlemeyen durmuş çatlakların doldurulması amacıyla
yapılmaktadır. Çatlakta genişleme sürüyorsa çatlağın mekanik bağlayıcılarla
dikilmesi gerekir.
ESKİ VE YENİ
BETONU KAYNAŞTIRMA YÖNTEMLERİ
Betonarme yapı elemanının
onarım ya da güçlendirilmesinde eğer beton enkesidinin büyütülmesi
gerekiyorsa daha önce dökülmüş beton ile yeni dökülen betonun birlikte
monolitik tek parça olarak çalışması gerekir.
1) Basınç
Kuvvetleriin Aktarımı:
Bu aktarımın sağlanması için eski betonun yüzünün pürüzlü bir duruma
getirilmesi, yeni dökülen betonun eski betona iyi yapışması için taze
betona hafif bir basınç (10 kg/cm2) uygulanması ya da özel bağlayıcı
maddelerin kullanılması önerilmektedir. Püskürtme beton ya da özel beton
kullanılması ile hemen hemen tam süreklilik sağlanabilmektedir.
2) Kesme
kuvvetleri etkisi altında kaynaşma: Eski
ve yeni betonun kesme kuvvetleri etkisi altında kaynaşması çok daha önemlidir.
Farklı zamanlarda dökülmüş iki betonun ara yüzeyinin kesme etkisi altında
kuvvet aktarımı betonların birbirine yapışması ve sürtünme ile gerçekleşmektedir.
3) Kama donatısı
ile kaynaştırma: Eski
ve yeni betonun ara yüzeyine dik yönde yerleştirilmiş filiz demirlerinin
kama etkisi ile kesme kuvvetleri aktarabileceği bilinmektedir. Kama etkisinden
yararlanılacak filiz demirlerinin eski betonda ankraj için açılacak yuvalara
yüksek dayanımlı ve genleşen harç ile yerleştirilmesi gerekir.
4) Epoksi reçineleri
ile kaynaştırma: Basınç
altında eski ve yeni beton arasındaki yüzeyde kaynaşma hemen hemen %100
etkilidir.
DONATININ BETONA
ANKRAJI
Donatının betona bağlanması
için;
1)
Ucu genleşen özel ankraj bulonu ya da
2) Epoksi
gibi kimyasal yapıştırıcılar kullanılmaktadır.
Yukardaki metnin
tamamı Nejat Bayülke'nin 'Depremlerde Hasar Gören Yapların Onarım ve Güçlendirilmesi
adlı' kitabından alınmıştır
