Bundan tam 20 yıl önce, 17 Temmuz 1981'de
Amerika Birleşik Devletleri'nde
bir mühendislik hatası sonucu meydana gelen kazada tam 114 kişi öldü, 200
kişi kalıcı şekilde yaralandı. Bu felaket, ülkede bir yapısal göçme
sonucu en fazla insan ölümü ile sonuçlanan kaza olarak kayıtlara geçti.
Bununla ilgili internette bulabildiğim dokümanlardan derlediğim bilgileri ve
bazı resimleri sizlerle paylaşmak istiyorum.
Olay, Kansas City Hyatt Regency Hotel'de bir dans yarışması sırasında
meydana geldi. Otelin atrium boşluğundan geçmekte olan ve iki blok arasında
geçişi sağlayan çelik asma yaya köprüleri, üzerindeki insanlarla beraber
aşağıya, lobiye düştü.
Köprüler şu şekilde teşkil edilmişlerdi:
Otelin tavanından sarkan rodlara kat hizalarında çift U profilin uç uca
kaynaklanmasıyla elde edilen kutu biçimli kirişler asılmış, bunların üzerinde
de tabliye konstrüksiyonu yerleştirilmişti. 2. kat ve 4. kat köprüleri aynı
düşey düzlemde, 3. kat köprüsü ise daha farklı düzlemde idi. Düşen köprüler,
peşpeşe asılmış bulunan 2. ve 4. kat köprüleriydi.
İlk mühendislik hesaplarında 1 1/2" çapında 20 feet uzunluğunda
tamamen dişli rodların tavandan sarkıtılması, kutu kirişlerin kat hizalarında
bunlara asılması öngörülmüştü. Fakat müteahhit firma 10 feet uzunluğunda,
sadece uçları dişli ikişer adet rod kullanarak daha pratik bir imalat
yapabileceğini öne sürdü. Bu gerçekten de doğru gözüküyordu; boylu
boyunca sarkan tek bir roda iki kat kirişi asmaktansa, önce üst kat köprüsü,
sonra alt kat köprüsü yapılabilirdi.
İşte bu noktada, ilk anda farkedilmesi neredeyse imkansız bir hata yapıldı.
Çizim bürosunun verdiği detay mühendislerce onaylandı ve imalat buna göre
yapıldı. Fakat yeni durumda, 4. kat kutu kirişlerinin üzerindeki yük tam
iki katına çıkmış oluyordu. Sadece kendi katını taşımaya göre
boyutlandırılmış olan 2U kesitli kirişler, ilaveten 2. kat köprüsünü de
taşıyacak şekilde imal edildiler ve bunu kimse farketmedi.
Kaza sırasında kutu kirişler, kendilerini taşıyan rodlarden sıyrıldılar.
Bir kiriş sıyrılarak taşıyıcılığını kaybettikten sonra üzerindeki yük
hemen komşu kirişe sirayet etti ve peşpeşe bir fermuar gibi tüm kirişler sıyrılarak
aşağı düştü.
Mahkeme yıllarca devam etti ve mühendislik bürosunun alehinde sonuçlandı,
mühendislerin lisansları iptal edildi. Linklerdeki resimler olayı daha net
bir şekilde ortaya koyuyor.
http://em-ntserver.unl.edu/Mechanics-Pages/Group1/INDEX.HTM
http://lowery.tamu.edu/ethics/ethics/hyatt/hyatt2.htm
İnşallah böyle bir hata hiçbir tasarım mühendisi arkadaşımızın başına
gelmez...
Saygılar,
Acun Uyar
İnşaat Mühendisi
|
|
